Een op de acht woningen heeft een airco, maar moeten we daar wel blij mee zijn? Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek laten zien dat inmiddels een op de acht woningen er een heeft en dat er afgelopen jaar zo’n 300.000 lucht-lucht-warmtepompen werden geplaatst.
Dat is mooi voor deze branche, maar is het niet eerder een symbool van energieverspilling dan van verduurzaming? “Absoluut niet, de lucht-lucht-warmtepomp is zeker een kans voor de energietransitie”, beweert Henk Kranenberg, senior manager bij Daikin en voorzitter van de vakgroep lucht-lucht-& lucht-water-warmtepompen bij de Vereniging Warmtepompen.
‘Koelen is een primaire levensbehoefte aan het worden’
“De ontwikkelingen die momenteel gaande zijn rond de airco komen voor ons niet uit de lucht vallen. Wij zien al geruime tijd een toename van de verkoopcijfers. Met de huidige klimaatverandering is koeling niet alleen een luxe product, het is veel meer een primaire levensbehoefte aan het worden. Als we de rapporten moeten geloven hebben in de warme zomer van 2022 heel veel mensen baat bij een airco gehad. Ze hebben misschien zelfs wel levens gered.
Dat je niet alleen kan koelen maar ook gewoon kan verwarmen met een lucht-lucht-warmtepomp, dat weten inmiddels steeds meer mensen. Die omslag begon zichtbaar te worden bij het thuiswerken tijdens corona toen men ontdekte dat je de werkkamer er naast koelen ook mee kon verwarmen. En afgelopen winter, tijdens de energiecrisis, kwamen veel meer mensen op hetzelfde idee om gas te besparen.
De consument loopt voor op de beleidsmakers
Kranenberg: “Wat dat betreft loopt de consument voor op de beleidmakers. Ze hebben allang ontdekt dat de lucht-lucht-warmtepomp een goed alternatief is voor verwarming met aardgas. Het is van belang om met open vizier naar deze ontwikkeling te kijken. We weten dat het imago van de airco niet alleen maar positief is en dat de lucht-lucht-warmtepomp in het verleden vooral als energieslurper werd gezien. Maar de efficiëntie is inmiddels veel beter geworden en vrijwel gelijkwaardig aan lucht-water-warmtepompen.”
Kranenberg: “Ik ben ervan overtuigd dat de installateur wat betreft airco’s goed meedenkt met de consument. Hij weet ook dat dit gas kan besparen en afhankelijk van de situatie zal hij een single split of multi split adviseren. Dan kun je de lucht-lucht-warmtepomp zien als een hybride oplossing in de overgang naar all electric.”
‘Het is een prima (tussen)oplossing’
Hij vervolgt: “We moeten af van de gedachte dat deze warmtepomp de energietransitie niet vooruit helpt. Het is een prima (tussen)oplossing. Dat heeft de consument allang door, nu de beleidsmakers nog. Als je voorheen voorstelde subsidie te geven op lucht-lucht, dan was de beleidskamer te klein. Daar zou naar mijn mening echt verandering in mogen komen. En aan deze subsidie kan men dan best rendementseisen hangen.”
En hoe zit het dan met comfort? Kranenberg: “Uit een Belgisch onderzoek blijkt dat daar al 65 tot 80 procent van de eigenaren van een airco er meer uren mee verwarmt dan koelt. Ze hebben daar voldoende comfort van, anders zouden er wel klachten komen. Vreemd genoeg is verwarming met een airco op kantoor al wel volledig geaccepteerd, maar denkt men dat het thuis comfortklachten zou geven. Het is een kwestie van adaptatie.”
‘Hybride verwarmen heeft veel meer opties dan waar vaak aan gedacht wordt’
“Het is geen oplossing voor álle woningen, maar zoals dat nu eenmaal gaat binnen de transitie, wel voor bepaalde groepen. Zeker bij nieuwbouw is het een overweging waard om niet door het hele huis buizen te hoeven leggen, maar gebruik te maken van vloerverwarming met een lucht-water-systeem met een multi split voor de bovenverdieping. Maar er zijn inmiddels ook goede opties voor appartementencomplexen om er een module voor warm tapwater aan te koppelen. Hybride verwarmen heeft veel meer opties dan waar vaak aan gedacht wordt. De lucht-lucht-warmtepomp is een van die opties die financieel behapbaar is. Niet iedereen kan meteen heel veel investeren. De meeste mensen verduurzamen in stapjes. Dit is dan een prima stap. We zien dan ook dat dit al veel wordt toegepast bij renovatie in de bestaande bouw en het helpt uiteraard in de reductie van fossiele brandstoffen.”
‘De beeldvorming dat een lucht-lucht-warmtepomp een energieslurper zou zijn is onjuist’
Kranenberg besluit: “Dit is wat mij betreft juist een kans voor de energietransitie, omdat het gasverbruik enorm gereduceerd kan worden. Zeker met de ontwikkeling van warm tapwatermodules is heel veel mogelijk. In de utiliteit wordt dit al volop gebruikt, nu moet het nog richting de woningbouw.”
“Naast de kosteneffectiviteit moet ook het extra comfort van koeling worden meegenomen. De aanschafprijs en installatiekosten van een warmtepomp zijn doorgaans hoger dan een cv-ketelvervanging. Echter de beeldvorming dat een lucht-lucht-warmtepomp een energieslurper zou zijn is onjuist maar helaas uitermate hardnekkig. Zo kost het koelen van een doorsnee slaapkamer met de huidige energieprijzen vaak nog geen euro elektriciteit per dag. De efficiëntie is goed en voor bepaalde woningeigenaren is dit de ideale tussenstap
